GRÖNLAND

Grönland, Kanada Arktik Adaları'nın doğusunda, Arktik ve Atlantik okyanusları arasında yer alan dünyanın en büyük adası ve Danimarka Krallığı'na bağlı özerk bir bölgedir.

Grönland, 2.166.086 km² ile kuzey kutbundaki en büyük buz örtüsüyle kaplı, jeopolitik olarak Avrupa'nın bir parçasıdır. İlk İskandinav yerleşimcileri adayı Grönland olarak adlandırdı. İzlanda destanlarında Norveç doğumlu Kızıl Erik'in kasıtsız adam öldürmek suçundan İzlanda'dan sürgün edildiği söyleniyordu. Geniş ailesi ve köleleri ile birlikte gemilerle kuzeybatıda olduğu bilinen buzlu bir ülkeyi keşfetmek için yola çıktı. Yaşanabilir bir bölge bulup oraya yerleştikten sonra güzel ve ümit veren bir adın yerleşimcileri çekeceği ümidiyle adaya Grœnland (Yeşil Ülke) adını verdi. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Nuuk'tur. Fizyografik olarak Kuzey Amerika kıtasının bir parçası olmasına rağmen, Sakinlerinin çoğunun ataları Alaska'dan Kuzey Kanada'ya göç eden ve 13. yüzyılda yavaş yavaş adaya yerleşmeye başlayan İnuitlerdir. Adanın sahilleri hariç her tarafı 3 km kalınlığına varan bir buz tabakasıyla kaplı olup buzun tabanı deniz seviyesinin altındadır. Adanın kuzeyinde Arktik Okyanusu (Arktik Deniz), güneydoğusunda İzlanda ve Danimarka Boğazı, batısında Kanada'nın Ellesmere Adası ve Baffin Körfezi yer alır. Ayrıca kimsenin yaşamadığı Hans Adası ile Kanada ile sınıra sahiptir. Grönland'da yaşayan nüfus 57.500 civarındadır. Nüfusun büyük bölümü batı kıyısındaki küçük kasabalarda ve şehirlerde yaşar. Grönland'ın buzullarla kaplı orta kesimlerinde insan yaşamaz. Ülkenin temel geçim kaynağı avcılık ve balıkçılıktır. Ülke toprakları çoğunlukla buzullarla kaplı olduğundan tarıma elverişsizdir. Sadece güneyinde küçük bir alanda patates ekilir. Tarım ürünleri çoğunlukla Danimarka'dan getirilir ve fiyatları Danimarka'ya göre pahalıdır. Ülkede su, buzdağlarından elde edilir. Onun dışında doğal su kaynakları yok denecek kadar azdır. Dolayısıyla suyun da büyük bir bölümü Danimarka'dan getirilir. Toplamda on üç adet resmî tatil bulunur. Grönlandlılar, hem Kalaallit (Grönland İnuitleri), hem İskandinavya kökenleri taşımaktadır ve Grönlandca dilini konuşur. Adanın iki önemli şehri başkent Nuuk ile Qeqertarsuaq'dır. Ancak her ne kadar başkent ve en kalabalık şehri Nuuk olmasına karşın ülkenin en büyük havalimanı Søndre Strømfjord'daki Kangerlussuaq Havalimanı'dır. Danimarka'nın özerk bölgesi olan Grönland'ın yerli Kalaallisut dilindeki adı Kalaallit Nunaat'dır. 21 Haziran 2009'de bir referandumla Grönland hükûmeti, topraklarının zengin doğal kaynaklarını kullanma hakkına ve yetkilerine sahip olarak Danimarka'dan daha fazla bağımsızlık kazandı. Amerika Birleşik Devletleri tarafından İkinci Dünya Savaşı sırasında işgal edilmiş, daha sonra tekrar Danimarka'ya verilmiştir. Bu sırada, 1943 yılında da ABD tarafından Amerikan Hava Kuvvetleri'nin kullanması için Thule Hava Üssü inşa edilmiştir. 1985 yılında AB'den ayrılmıştır. 11 Haziran 2022'de Danimarka ve Kanada Hükûmetleri, 17 yıllık müzakerelerin ardından Hans Adası'nı ikiye bölmeyi kabul etti. Anlaşma, Kanada, Danimarka, Grönland ve Nunavut parlamentolarının her birinin onaylamak için oy kullanmasından sonra yürürlüğe girdi. Bununla, Kanada ve Danimarka (Grönland), adanın merkezine yakın kuzeyden güneye uzanan adanın yüzeyindeki bir çatlağı izleyen 1280 m'lik bir uluslararası kara sınırına sahip olacak. Her ne kadar geniş özerklikleri olsa da, Danimarka Kraliyet Birliği'nin bir parçasıdır. Danimarka'ya bağlı olarak 1973 yılında Avrupa Ekonomik Topluluğu'na katılmıştır. Grönland, 23 Şubat 1983 tarihinde yaptığı bir halk oylaması sonucunda AET'den ayrılma kararı alır. Gelişmelerin ardından 1 Şubat 1985'te Grönland kendi isteğiyle topluluktan ayrılır.  Grönland, Avrupa Birliği'nin dışında yer almaktadır.   Haberi: Yakup CANBEYLİ Gazeteci & Spor Yazarı, Araştırmacı