Fosil yakıtlara aşırı bağımlılık nesillerin sağlığını tehlikeye atıyor

Dünya genelinde fosil yakıtlara aşırı bağımlılık mevcut ve gelecek nesillerin sağlığı için büyük tehdit oluştururken, gıda güvensizliği, salgın hastalıkların bulaşma riski ve potansiyel iş gücü kayıpları artıyor.

Hakemli tıp dergisi Lancet'in iklim değişikliğinin sağlık üzerine etkilerini incelediği yıllık raporu bu yıl, "Lancet Sağlık ve İklim Değişikliği Geri Sayım 2022: İnsan Sağlığı Fosil Yakıtların İnsafında" başlığıyla yayımlandı. 27. Birleşmiş Milletler Taraflar Konferansı (COP27) öncesinde yayınlanan rapor, aşırı sıcaklığın gıda güvensizliği, hane halkı hava kirliliği ve fosil yakıt endüstrisinin sağlıklı bir gelecekle uyumu üzerindeki etkisini 43 gösterge üzerinden ölçüyor. Rapordaki bulgular, hükümetlerin ve şirketlerin mevcut ve gelecek nesillerin sağlığını ve hayatta kalmasını giderek daha fazla tehdit eden stratejiler izlemeye devam ettiğini ortaya koyuyor. Fosil yakıt kullanımının yüksek oranda devam etmesi nedeniyle, küresel enerji sisteminin karbon yoğunluğundaki azalma 1992'deki seviyesine göre yüzde 1'in altında kaldı. Mevcut değişim hızıyla, enerji sisteminin tamamen karbondan arındırılmasının 150 yıl sürebileceği ve Paris Anlaşması kapsamında küresel ısınmanın 1,5 dereceyle sınırlandırılması hedefi giderek zorlaşacağı öngörülüyor. Aralarında Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Meteoroloji Örgütü'nün bulunduğu 51 kurumdan 99 uzmanın çalışmalarını temsil eden rapor, University of College London tarafından yönetiliyor. Ülkeler ve şirketler hala fosil yakıtlara öncelik veriyor Fosil yakıtlar, hükümet ve şirketler tarafından sağlığa zarar verecek şekilde temiz enerji çözümlerine göre öncelikli görülüyor. Raporda incelenen 86 hükümetten 69'u 2019'da 400 milyar dolar net fosil yakıt sübvansiyonu sağlarken, bu sübvansiyonlar ülkelerin 31'inde sağlık harcamalarının yüzde 10'unu, ülkelerin 5'inde ise yüzde 100'ünün üzerinde bulunuyor. Dünyadaki en büyük 15 petrol ve gaz şirketinin mevcut stratejileri sera gazı üretimlerinin 2030'da yüzde 37, 2040'ta ise yüzde 103 artmasına yol açıyor ve bu şirketlerin emisyonlarını azaltmak üzere verdikleri taahhütleri yerine getirmediğini gösteriyor. Fosil yakıt bağımlılığının sürmesi ve temiz enerjiye geçişteki gecikme nedeniyle, hana halkları kirli hava ya maruz kalıyor. Tehlikeli partikül madde konsantrasyonları (PM2.5) değerlendirilen 62 ülkede Dünya Sağlık Örgütü'nün tavsiyesini 30 kat aşarak insan sağlığını tehlikeye atıyor. Kovid-19 salgınına müdahale için harcanan 3,1 trilyon doların yaklaşık yüzde 30'unun sera gazı emisyonlarını ve hava kirliliğini azaltmak için yeterli olacağı hesaplanıyor. Öte yandan, rapordaki endişe verici göstergelere rağmen mevcut enerji, hayat pahalılığı ve iklim krizlerine sağlık merkezli bir yanıt verilerek enerji şirketlerinin hızla temiz kaynaklara geçişini hızlandırabilir ve sağlıkta eşitliğin olduğu bir gelecek oluşturulmasını sağlayabilir. Gıda güvensizliği, bulaşıcı hastalık ve ölüm riski artıyor Salgın, Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaş, küresel enerji krizi ve hayat pahalılığının sağlık üzerindeki etkileri, fosil yakıt bağımlılığının devam etmesi nedeniyle daha da kötüleşiyor. Bu durum, gıda güvensizliği, bulaşıcı hastalıkların yayılması, sıcaklığa bağlı hastalıklar, enerji yoksulluğu ve hava kirliliğine maruz kalmaktan kaynaklanan ölüm risklerinin artmasına yol açıyor.