Aile hayatında anne, baba ve çocukların sorumlulukları ve yerine getirmeleri gereken görevleri vardır. Aile bireyleri birbirlerinin haklarına riayet eder ve Kur'an ahlakına uygun hareket ederlerse o aile huzur ve mutluluk olur.
1. Erkeğin Görev ve Sorumlulukları
a) Aile kurumunun yönetimini iyi ve adaletli yapmak.
Nisa suresinin 34.üncü ayeti ve "Erkek aile fertlerinin yöneticisidir." anlamındaki hadis, ailenin yönetiminin erkeğe ait olduğunu ifade etmektedir. Erkeğin bu görevini en iyi bir şekilde yapması insani, İslami ve ahlaki bir görevdir.
b) Ailenin ihtiyaçlarını karşılamak.
"Annelerin yiyeceği , giyeceği örfe uygun olarak babaya aittir." anlamında ki ayet ve Nisa suresinin 34.üncü ayeti buna delildir. Aile fertlerinin yeme, içme, giyinme, barınma, ısınma, eğitim ve sağlık gibi her türlü ihtiyaçlarını karşılamak için çalışmak farz bir görevdir. Peygamberimizin şu sözleri bunun delilidir.
"Bir kimsenin harcadığı paraların en değerlisi aile fertlerine harcadığı paradır."
"En büyük sevap aile fertleri için harcadığın paranın sevabıdır."
Aile fertlerini minnet alrında bırakmadan onların her türlü ihtiyaçları için yapılan harcamaların sadaka hükmünde olduğu ve bundan sevap kazanıldığı, hatta kişinin harcadıklarının en hayırlısının, en makbulünün ve en sevaplı olanın aile fertleri için yaptığı harcama olduğu anlaşılmaktadır. Aile fertlerinin ihtiyaçlarını karşılamanın sevap olmasına karşılık bu görevi ihmal etmek günahtır.
"Kişiye günah olarak sorumluluğunda olan aile fertleri ihmal etmesi yeter."
c) Aile fertlerini dünyevi ve uhrevi zararlardan korumak.
"Ey müminler! Kendinizi ve ailenizi yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun." anlamındaki ayet, aile reisi olarak erkeğin, hem kendini hemde eşini ve aile fertlerini dünya ve ahirette cezaya maruz bırakacak inanç, söz, eylem ve davranışlardan koruması gerektiğini ifade etmektedir.
ç) Aile fertlerini ibadete teşvik etmek.
"Ailene namazı emret ve kendin de ona devam et" anlamındaki ayet, erkeğin bu görevini bildirmektedir. Aile reisi namazını bizzat kendisi kılarak örnek olacak ve sözlü olarakta eşi ve çocuklarının namaz kılmalarını teşvik edecektir.
d) Eşi ile iyi geçinmek ve ona yumuşak davranmak.
"Onlarla(eşlerinizle) iyi geçinin." anlamındaki ayet, erkeklerin eşleri ile iyi geçinmeleri gerektiğini ifade etmektedir, hatta eşlerden hoşlanılmasa bile yine iyi geçinilmesi istenmektedir. Aile reisi, evliliğin sağlıklı olarak devamı ve huzuru için eşine karşı şefkatli ve merhametli, güler yüzlü ve yumuşak davranmak, kaba ve kırıcı olmamak durumundadır.
e) Ev halkını selamlamak.
Yüce Allah, Nur suresinin 61'inci ayetinde ev halkına selam verilmesini emretmektedir.
f) Ev halkına güzel söz söylemek.
"Güzel söz"den maksat, yalan, aldatma ve kırıcı olmayan yapıcı, doğru ve gönül alıcı söz söylemektir. Yüce Allah, Kur'an'da müminlerin doğru sözlü olmalarını istemekte ve kötü sözlerin açıktan söylenmesini sevmediğini bildirmektedir.
g) Sorunları büyütmemek ve dargın durmamak.
Aile fertleri arasında bir takım sorunlar ve tartışmalar çıkabilir. Bunu olağan karşılamayıp büyütmemek, işi kavgaya götürmemek ve dargın durmamak dinimizin istediği davranıştır.
ğ) İşlerini aile fertleriyle istişare etmek.
Her seviyede işlerin istişare ederek karara bağlanıp yürürlüğe konulması, Allah'ın emridir.
"Aranızda iyilikle danışıp görüşün, konuşup anlaşın."
h) Kusurları affetmek.
İnsanlar istemeseler de kusur işleyebilir ve hata yapabilirler. Kusurları affedebilmek olgunluğun göstergesidir. Yüce Allah, Al-i İmran suresinin 133'üncü ayetinde cennetin muttakiler için hazırlandığını bildirdikten sonra 134 ve 135'inci ayetlerde muttakilerin niteliklerini saymıştır. Bu niteliklerden biri de onların,
"Öfkelerini yenenler ve insanları affedenler" olmalarıdır.
ı) Eşini kötülememek ve dövmemek.
Erkeklerin eşlerini yermemeleri ve onlara şiddet uygulamamaları evlilik kurumunun sağlıklı ve mutlu olarak devam etmesi için önemli bir husustur. Sahabeden Muaviye el-Kuşeyri anlatıyor;
Resulüllah'a gittim ve ona dedim ki; (Ey Allah'ın Elçisi!) Kadınlar hakkında ne tavsiyede bulunursunuz: O da; "Onlara yediğinizden yedirin, giydiğinizden giydirin, onlara vurmayın ve onları kötülemeyin." buyurdu.
Şu hadislerde erkeğin eşine karşı görevlerini ifade etmektedir:
"Sizin hayırlınız kadınlarına hayırlı olanlarıdır."
"Sizin hayırlınız eşi ve aile fertlerine hayırlı olanızıdır. Ben sizin eşi ve aile fertlerine en hayırlı olanınızım.
"Ey insanlar! Kadınların haklarına riayet etmenizi ve bu hususta Allah'a karşı gelmekten sakınmanızı tavsiye ederim. Siz kadınları Allah'ın emaneti olarak aldınız ve onların namuslarını ve ismetlerini Allah adına söz vererek helal edindiniz...