NECDET ŞANSAL
Köşe Yazarı
NECDET ŞANSAL
 

URFA ŞEYHAN AŞİRETİNIN KÖKENİ

Aşiretler eski toplumların bölgesel idari bir gücüdür. Aşiretlerin çoğu karmadır, yani toplamadır, aynı atadan gelmezler. Her bir aile, kabile değişik yerlerden gelmişlerdir. Ancak çoğunluk olarak aynı milli kümelerdir. Değişik milletler topluluğu bir aşireti oluşturmazlar. Toplum bilimciler, toplumların tarihsel süreç içerisinde beş kategorik değişiklik gösterdiklerini saptamışlardir. Komünel Toplum: ilk toplum yapısı, paranın ve devletin olmadığı, ürünlerin takas edildiği, sömürünün olmadığı bir model. Köleci toplum: paranın ve devletin olduğu, insanların bir mal gibi alınıp satıldığı vahşi bir sömürü düzenidir. Feodal toplum, aşiret toplumu, büyük toprakların, köylerin sahibi, ağalar, beyler ve topraksız köylülerin ağaların beylerin yanında çalıştıkları bir düzendir. Sonradan gelen, kapitalist ve sosyalist toplum sistemleri konumuz dışında kalıyor. feodal düzen yani aşiretçilik, ekonomik bir düzen olarak, çoğunlukla tasfiye olduğu, kapitalist sisteme geçildiği halde, ülkemizin doğu bölgelerinde özelikle ilimiz Urfa'da kültürel olarak yarı feodal düzen hala devam ediyor.  Bunun bir çok nedeni vardır. Ekonomi, eğitim, devletin feodal aşiret düzenini desteklemesi gibi önemli sebepleri vardır. Kemalist sistem aynı milli unsurlara sahip aşiretleri, Kürt değil, Türk veya Arap ırkından geldiklerini söylemişlerdir. Urfa'da, örneğin, Karakeçi ve Badılli aşiretlerine Türkmen aşiretleridir, denilmiştir. Konumuzla ilgili olan Şeyhan aşiretine de Arap  demişlerdir. Bu söylemler gerçekleri yansıtmıyor. Doğru olan,  İnsanların asıları neyse saygı duymak kabul etmek gerekir. Bu Türk olabilir, Kürt, Arap olabilir. Ayrım yapmak, inkar etmek doğru değildir. Önce insan olmak kimliği gelir, önem teşkil eder. Şeyhan aşireti üzerine yaptığım araştırmalarda, bu aşirete mensup okumuş, aydın insanlarla görüştüğümde, bu aşiretin çoğunluk olarak bir Kürt aşireti olduğunu belirttiler. Zaten insanların fiziki ve kültürel yapıları hangi milli unsurlara sahip olduklarını az çok gösterir. Şeyhan aşireti 19 ber, kabileden oluşmaktadır. Bunlar: 1-Ber'a Haca.2-Ber'a Kosa. 3-Kota. 4-Kubata. 5. Lelya. 6- Bılkasma. 7- Nikisa. 8. Hırdoya.  Ber'a Şêxa: 1- Şex Bubo. 2- Sora. 3- Etara. 4- Huriko. 5. Mıradya. Ber'a Dehvara. 1. Hüloya. 2. Malamemê. 3. Mala Hechesen. 4. Reşya. 5. Elemanka. 6. Ala. Şeyhan aşiretinnin yaklaşık 70 köyü, bulunmaktadır. Şeyhan aşiretinin bazı kabilelerine Kürtçe mala bubê denir. Türkçe Bubê'nin evi demek oluyor. Şêxan aşiretinin reisi merhum Mıhemedi Seydo'dır. Çok cömert bir kişi olduğu söylenir. Merkez köyü Taşluk köyüdür. Şeyhanlarin Bazı köyleri: Kıskulli, Başbuk, Torm ali, Çimdeli, Kurdo, Hemo. Süleyman Fek, Sımaki, Hırbêzer.  Şêxan kabileleri, bölgeye Çeşitli yerlerden gelmişlerdir. Örneğin Kosan kabilesi Bingöl ilinden, Karakeçi Mirakan beyleriyle birlikte geldikleri söylenir. Diğer kabilelerin çoğu Mardin ve Irak Kürt bölgesi Şêxan civarından gelmişlerdir. Bir kısım Şeyhan kabileleri de, Mardin Derik ilçesinde Sin ile Seydoş'ın türbelerinin olduğu Sêpnat  (Dumluca) köyünden gelmişlerdir. Bu köyün tamamı Kürt kökenlidir. Sin ile Seydoş'ın diğer kardeşleri Dot'un  türbesi oraya yakın Gırê dot denilen yüksek bir tepede bulunmaktadır. Dot Kürtçe emen anlamına gelir.  Bubê adlı zat, Sin ile Seydoş'ın amcalarıdır. Bubê'nin mezarı Batman ilinin Gercus ilçesinin Bagasi köyündedir. Bu türbelere her zaman çok sayıda insan  her taraftan şifa bulmak amacıyla gelir. Anlatılana göre burada hasta olan iyileşir, deli olan akıllı olur.  Rivayete göre Sin, Seydoş, Dot, kız kardeşleri Zinê (Zeynep( 1280 yıllarında Irak'tan  Sêpnat  (Dumluca) köyüne gelmişler, orada şehit olmuşlardır.  Şeyhan derneğine göre bunların soyu Hazreti Hüseyin'e dayanıyor. Seyidlik iddiası, Arap olma burdan geliyor. Bu konuda elde yeterli deliler yoktur. Olsa'da bir iki kabile olabilir. Bunu tüm Şeyhan kabilelerine mal etmek doğru değildir. Şeyhan derneğinin bu konuda diger bir yanlışı bu zatlara sahabe demesidir. Oysa sahabe Hazreti Muhamedd'in devrinde yaşayan kendisini gören, arkadaşlık yapan kimselere denir.   Konumuzu Kur'an Hucurat süresi ayet 13. ile bitirelim. " Ey insanlar! Biz sizi bir erkek ve kadından yarattık. Soyunuz sopunuzla övünesiniz diye değil, birbirinizi tanıyıp kaynaşasaniz diye sizi milletlere kabilelere ayırdık." Bu ayeti tefsir edersek, aslını kabul etmek ve aslını  inkar etmemek manasına da gelir.
Ekleme Tarihi: 27 Mayıs 2024 - Pazartesi

URFA ŞEYHAN AŞİRETİNIN KÖKENİ

Aşiretler eski toplumların bölgesel idari bir gücüdür. Aşiretlerin çoğu karmadır, yani toplamadır, aynı atadan gelmezler. Her bir aile, kabile değişik yerlerden gelmişlerdir. Ancak çoğunluk olarak aynı milli kümelerdir. Değişik milletler topluluğu bir aşireti oluşturmazlar. Toplum bilimciler, toplumların tarihsel süreç içerisinde beş kategorik değişiklik gösterdiklerini saptamışlardir. Komünel Toplum: ilk toplum yapısı, paranın ve devletin olmadığı, ürünlerin takas edildiği, sömürünün olmadığı bir model. Köleci toplum: paranın ve devletin olduğu, insanların bir mal gibi alınıp satıldığı vahşi bir sömürü düzenidir. Feodal toplum, aşiret toplumu, büyük toprakların, köylerin sahibi, ağalar, beyler ve topraksız köylülerin ağaların beylerin yanında çalıştıkları bir düzendir. Sonradan gelen, kapitalist ve sosyalist toplum sistemleri konumuz dışında kalıyor.
feodal düzen yani aşiretçilik, ekonomik bir düzen olarak, çoğunlukla tasfiye olduğu, kapitalist sisteme geçildiği halde, ülkemizin doğu bölgelerinde özelikle ilimiz Urfa'da kültürel olarak yarı feodal düzen hala devam ediyor. 
Bunun bir çok nedeni vardır. Ekonomi, eğitim, devletin feodal aşiret düzenini desteklemesi gibi önemli sebepleri vardır. Kemalist sistem aynı milli unsurlara sahip aşiretleri, Kürt değil, Türk veya Arap ırkından geldiklerini söylemişlerdir. Urfa'da, örneğin, Karakeçi ve Badılli aşiretlerine Türkmen aşiretleridir, denilmiştir. Konumuzla ilgili olan Şeyhan aşiretine de Arap  demişlerdir. Bu söylemler gerçekleri yansıtmıyor. Doğru olan,  İnsanların asıları neyse saygı duymak kabul etmek gerekir. Bu Türk olabilir, Kürt, Arap olabilir. Ayrım yapmak, inkar etmek doğru değildir. Önce insan olmak kimliği gelir, önem teşkil eder.
Şeyhan aşireti üzerine yaptığım araştırmalarda, bu aşirete mensup okumuş, aydın insanlarla görüştüğümde, bu aşiretin çoğunluk olarak bir Kürt aşireti olduğunu belirttiler. Zaten insanların fiziki ve kültürel yapıları hangi milli unsurlara sahip olduklarını az çok gösterir.
Şeyhan aşireti 19 ber, kabileden oluşmaktadır.
Bunlar: 1-Ber'a Haca.2-Ber'a Kosa. 3-Kota. 4-Kubata. 5. Lelya. 6- Bılkasma. 7- Nikisa. 8. Hırdoya.  Ber'a Şêxa: 1- Şex Bubo. 2- Sora. 3- Etara. 4- Huriko. 5. Mıradya. Ber'a Dehvara. 1. Hüloya. 2. Malamemê. 3. Mala Hechesen. 4. Reşya. 5. Elemanka. 6. Ala. Şeyhan aşiretinnin yaklaşık 70 köyü, bulunmaktadır. Şeyhan aşiretinin bazı kabilelerine Kürtçe mala bubê denir. Türkçe Bubê'nin evi demek oluyor. Şêxan aşiretinin reisi merhum Mıhemedi Seydo'dır. Çok cömert bir kişi olduğu söylenir. Merkez köyü Taşluk köyüdür. Şeyhanlarin Bazı köyleri: Kıskulli, Başbuk, Torm ali, Çimdeli, Kurdo, Hemo.
Süleyman Fek, Sımaki, Hırbêzer.
 Şêxan kabileleri, bölgeye Çeşitli yerlerden gelmişlerdir. Örneğin Kosan kabilesi Bingöl ilinden, Karakeçi Mirakan beyleriyle birlikte geldikleri söylenir. Diğer kabilelerin çoğu Mardin ve Irak Kürt bölgesi Şêxan civarından gelmişlerdir. Bir kısım Şeyhan kabileleri de, Mardin Derik ilçesinde Sin ile Seydoş'ın türbelerinin olduğu Sêpnat  (Dumluca) köyünden gelmişlerdir. Bu köyün tamamı Kürt kökenlidir. Sin ile Seydoş'ın diğer kardeşleri Dot'un  türbesi oraya yakın Gırê dot denilen yüksek bir tepede bulunmaktadır. Dot Kürtçe emen anlamına gelir.  Bubê adlı zat, Sin ile Seydoş'ın amcalarıdır. Bubê'nin mezarı Batman ilinin Gercus ilçesinin Bagasi köyündedir.
Bu türbelere her zaman çok sayıda insan  her taraftan şifa bulmak amacıyla gelir. Anlatılana göre burada hasta olan iyileşir, deli olan akıllı olur. 
Rivayete göre Sin, Seydoş, Dot, kız kardeşleri Zinê (Zeynep( 1280 yıllarında Irak'tan  Sêpnat  (Dumluca) köyüne gelmişler, orada şehit olmuşlardır.  Şeyhan derneğine göre bunların soyu Hazreti Hüseyin'e dayanıyor. Seyidlik iddiası, Arap olma burdan geliyor. Bu konuda elde yeterli deliler yoktur. Olsa'da bir iki kabile olabilir. Bunu tüm Şeyhan kabilelerine mal etmek doğru değildir. Şeyhan derneğinin bu konuda diger bir yanlışı bu zatlara sahabe demesidir. Oysa sahabe Hazreti Muhamedd'in devrinde yaşayan kendisini gören, arkadaşlık yapan kimselere denir.
  Konumuzu Kur'an Hucurat süresi ayet 13. ile bitirelim. " Ey insanlar! Biz sizi bir erkek ve kadından yarattık. Soyunuz sopunuzla övünesiniz diye değil, birbirinizi tanıyıp kaynaşasaniz diye sizi milletlere kabilelere ayırdık." Bu ayeti tefsir edersek, aslını kabul etmek ve aslını  inkar etmemek manasına da gelir.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yeniurfagazetesi.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.