NECDET ŞANSAL
Köşe Yazarı
NECDET ŞANSAL
 

ESKİ URFA TARİHİ VE KÜLTÜRÜ - 6

Edessa'nın Seleukos dönemi öncesi ile ilgili her ne kadar yazılı bilgiler yoksa bile tarihi ipekyol üzerinde olduğundan dolayı eski bir yerleşme yeri olabilecegi ihtimal dahilinde olduğu bundan önceki bölimde belirtildi. Dördüncü yüzyılda Süryani Aziz Efraim Tekin  (tevrat) üzerinde şehrinde Nemrud'un Orhay (edssa) olan Erekh'de hüküm sürdüğünü yazmıştır. Sonradan yazarlar daha ileri gitmişlerdir. Örneğin Aziz İsidoros' Nemrud'un Babil'den göç ettikten sonra Mezopotamya'da bir şehir olan Edessa'yı kurduğu ve bu tarihten önce Erekh diye adlandırılan bu şehirde hüküm sürdüğünü ileri sürmüştür. Orhay'ın Erekh'le özdeşleştirilmesi Tevrat'ta Nemrud'un krallığının başlangıcı Erekh diye yapılmasından ileri gelmiştir. Ancak bunun bilimsel bulgulara göre doğru olması mümkün değildir. Yada daha doğrusu  Erekh  Orhay diye adlandırılan Edessa'dan beş yüz milden fazla bir uzaklıkta olduğu biliniyor.  Orhay'ın veya Keldani'lerin Ur şehrinin    Urfa olduğuna dair hiç bir bilimsel bulgu ve arkeolojik kanıt bulunmamaktadır.  Ancak erken Seleukos döneminde Edessa'nın bölgesinde birçok şehir kurulmuştur. Bunlardan biri Urfa'dan 20 km ötede culap deresi kenarında kurulan Duru şehridir.  Asur kralı Asurnasirpal ormanlarla kaplı olan Culap bölgesinde aslan avına, Fırat kenarında ise  yaban domuzu avına çıktığı söylenir. Daha önce belirttiğimiz gibi Urfa yani Edessa tarihi en önemlisi yazılı belgelere göre Makedonya kralı neredeyse dünya'nın yarısına hüküm etmiş Büyük İskender'in komutanı ve generali Seleukos tarafından kurulduğunu yazmıştım. Seleukos dönemine M.Ö. 130-129 tarihinde son veren Parth'lar olmuştur. Seleukosların bıraktığı boşluk M.Ö. 89 yılından itibaren Ermenistanlı Dikran'ın yirmi yıl civarındaki hakimiyetleri bir yana bırakılırsa, Parth'lar tarafından dolduruldu. Parçaların hakimiyetleri katı bir merkezi değildi.  Mezopotamya'da belli bazı bölgeler özerklik kazandı.
Ekleme Tarihi: 22 Kasım 2021 - Pazartesi

ESKİ URFA TARİHİ VE KÜLTÜRÜ - 6

Edessa'nın Seleukos dönemi öncesi ile ilgili her ne kadar yazılı bilgiler yoksa bile tarihi ipekyol üzerinde olduğundan dolayı eski bir yerleşme yeri olabilecegi ihtimal dahilinde olduğu bundan önceki bölimde belirtildi.
Dördüncü yüzyılda Süryani Aziz Efraim Tekin  (tevrat) üzerinde şehrinde Nemrud'un Orhay (edssa) olan Erekh'de hüküm sürdüğünü yazmıştır. Sonradan yazarlar daha ileri gitmişlerdir.
Örneğin Aziz İsidoros' Nemrud'un Babil'den göç ettikten sonra Mezopotamya'da bir şehir olan Edessa'yı kurduğu ve bu tarihten önce Erekh diye adlandırılan bu şehirde hüküm sürdüğünü ileri sürmüştür.
Orhay'ın Erekh'le özdeşleştirilmesi Tevrat'ta Nemrud'un krallığının başlangıcı Erekh diye yapılmasından ileri gelmiştir.
Ancak bunun bilimsel bulgulara göre doğru olması mümkün değildir.
Yada daha doğrusu  Erekh  Orhay diye adlandırılan Edessa'dan beş yüz milden fazla bir uzaklıkta olduğu biliniyor.
 Orhay'ın veya Keldani'lerin Ur şehrinin    Urfa olduğuna dair hiç bir bilimsel bulgu ve arkeolojik kanıt bulunmamaktadır. 
Ancak erken Seleukos döneminde Edessa'nın bölgesinde birçok şehir kurulmuştur.
Bunlardan biri Urfa'dan 20 km ötede culap deresi kenarında kurulan Duru şehridir. 
Asur kralı Asurnasirpal ormanlarla kaplı olan Culap bölgesinde aslan avına,
Fırat kenarında ise  yaban domuzu avına çıktığı söylenir.
Daha önce belirttiğimiz gibi Urfa yani Edessa tarihi en önemlisi yazılı belgelere göre Makedonya kralı neredeyse dünya'nın yarısına hüküm etmiş Büyük İskender'in komutanı ve generali Seleukos tarafından kurulduğunu yazmıştım.
Seleukos dönemine M.Ö. 130-129 tarihinde son veren Parth'lar olmuştur.
Seleukosların bıraktığı boşluk M.Ö. 89 yılından itibaren Ermenistanlı Dikran'ın yirmi yıl civarındaki hakimiyetleri bir yana bırakılırsa, Parth'lar tarafından dolduruldu.
Parçaların hakimiyetleri katı bir merkezi değildi. 
Mezopotamya'da belli bazı bölgeler özerklik kazandı.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yeniurfagazetesi.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.