NECDET ŞANSAL
Köşe Yazarı
NECDET ŞANSAL
 

URFA ŞEDADİ AŞİRETİ

Değerli okurlar bu yazı dizisinin sanırım ilk bölümünde, Selahaddin’i Eyyubi’nin ailesinin Azerbaycan bölgesinden geldiklerini belirtmiş. Baba ve amcasının Şedadi Devletinin komutanları olduğunu yazmıştım. İşte Urfa Şedadi Aşireti de üç kardeş malbat olarak oradan gelmişler. Büyük kardeşin adı Şeddad olduğu için çoğu kez bu adla bilinirler, diğer kardeşlerin adı sırasıyla Ohi  diğeri Asi dır. Ancak burada ihtilaf olan bu aşiret ailelerinin ne zaman hangi tarihte Urfa'ya geldikleridir. Bu konuda iki görüş vardır. Birincisi Urfa Şedadilerinin Selahaddin’i Eyyubi’nin Urfa'yı feth ettikten sonra, kardeşi adilin oğlu Eşref El Şedadı vali tayın ettiği dönemde. Veya en uzun süre Urfa valiliği yapan yine Selahaddin’i Eyyubi’nin bir kardeşi oğlu olan Takiyed’din Ömer zamanında geldiğini iddia eden görüş. İkinci görüş ise, Eyyubilerin Urfa'yı fethinden bir veya iki asır sonra geldikleridir. Bilinen bir gerçek varsa Urfa Şedadilerinin en azından 600-700 yıl evvel Urfa'ya geldikleridir. Muhtemelen de Selahaddin Eyyubi ailesinin akrabalarıdır. Çünkü eski dönemler de Aşiret toplumsal yapıları bildiğim kadarıyla sonradan olduğu gibi karma farklı kökenlerden değil, ayni kökenden klandan gelmekteler idi. Kan bağı olmayan grupları kolayca kendi içlerine almazlardı. Bu olguya yakinen tanığım. Bazı örnekler verebilirim. Şedadi aşiretinin yarısı Urfa merkez de diğer yarısı Suruç ta Suriye sınır boylarında Köylerde bulunmakta. Bazı Şedadi köylerine asırlar evvel gelmiş yerleşmiş bazı Kürt Aşireti aileleri için bile bunlar farklı aşiretendir dediklerini duymuşum. Urfa Suruç'ta Şedadi Aşiretinden yerel tarihçi epey yaşlı Merhum Mustafa El Şekiri ile yıllar evvel bu konuyu araştırdığımda, benzer bilgileri ondan almıştım. Suruç ve civar ilçe köylerin de Şeddad Asi Ohi yaklaşık yetmiş seksen köy bulunmakta. Bazı köylerin isimlerini verebiliyorum. Bunlar, Kestunk, Perepere, Oğan, Mirzaali, Harepker, Zoncık, ve Ağacıdir. Şedadi aşiretinin bir bölümü Suriye sınırında kaldı. Şedadi Aşireti aileleri Suruç gibi Urfa''ya asırlar evvel gelmişler. Mensubu Olduğum Ali Maksut zade ailesi sonra Şansal soyadını aldı. Yedi baba oğul Ali maksut lakabıyla devam eder. Ali maksutların bir kısmı Osmanlı ordusunda Subaylık yapmışlar. Çok yaşlı bir halam evimizde altın kılıç altın, mızrak olduğunu söylerdi. Urfa merkezde ve köylerde üç aşirete mensup o kadar çok aileler ve köyler var ki hepsini yazmak bir köşe yazısın da mümkün olmuyor. Bu nedenle isimlerini yazamadığım aileler sanırım bu mazereti anlayışla karşılar. Yalnız sembolik olarak bir kaç aile ismi ile yetineceğim. Abdi sor lakaplı balyemezler. Hacı Müslüm, Mısicıme ailesi, Çadırcılar, Şelli ailesi, İnan ailesi ve Arısüt ailesi.  Ayrıca bir hususu Belirtmek isterim. Öncel ailesi Şedadi aşireti ile yüzyıllarca beraber birlik olmuşlar kız alıp vermişler. Son yıllara kadar Şeddadi olarak bilinirken.  Sonra İlkel Aşiret Milliyetçiliği ile Şedadi değil diye ayrım yapılmış. Şedadi Aşireti en önemli rolünü Fransızlara karşı Urfa kurtuluş savaşın da oynamış. Urfa kurtuluş savaşını örgütleyen savaşan on ikilerin bir bölümü şeddadi dır. Ali Şelli, Halil ağa öncel, Hacı Hüseyın Öncel ise maddi yardımda bulunur ve savaşır. Yüzlerce Şedadi aşiret mensubu Urfa merkez ve en önemlisi, Suruç Mürşitpınar'da Fransızlarla savaşıp onları etkisiz hale getirmişler. Tren yolunu kesmeleri ile gelecek askeri sevkiyatı önlemeleri olmuştur. Bu durum savaşın kaderini değiştiren Düşmanı Urfa'dan kovan kırılma noktasıdır. Ama nedense bazı araştırmacılar bu tarihi gerçeği belirtmiyor. Urfa şedadilerinden bir çok alim ve şair yetişmiştir. Bunların bazıları, Nakşi bendi tarikatı şeyhi merhum Hacı Müslüm Hafız, Ünlü yazar Mütefekir Mehmet Akif İnan, Eski Hacı derviş hoca, Bestekar ve gazelhan Şükrü hafız Çadırcı gibi kişiler çıkmıştır. Konuyu Kur’an Kerimin Hucurat süresi ayet 13 le bitirelim. "Ey insanlar şüphe yok ki biz sizi bir erkek ve dişiden yarattık ve birbirinizi tanımanız için sizi boylara ve kabilelere ayırdık. Allah katında en değerli olanınız O'na karşı gelmekten en çok sakınanızdır. Şüphesiz Allah hakkıyla bilendir,  hakkıyla haberdar olandır". Bu ayeti kerime ye eklenecek başka bir ifade olmaz.  
Ekleme Tarihi: 16 Ocak 2018 - Salı

URFA ŞEDADİ AŞİRETİ

Değerli okurlar bu yazı dizisinin sanırım ilk bölümünde, Selahaddin’i Eyyubi’nin ailesinin Azerbaycan bölgesinden geldiklerini belirtmiş. Baba ve amcasının Şedadi Devletinin komutanları olduğunu yazmıştım.

İşte Urfa Şedadi Aşireti de üç kardeş malbat olarak oradan gelmişler. Büyük kardeşin adı Şeddad olduğu için çoğu kez bu adla bilinirler, diğer kardeşlerin adı sırasıyla Ohi  diğeri Asi dır. Ancak burada ihtilaf olan bu aşiret ailelerinin ne zaman hangi tarihte Urfa'ya geldikleridir.

Bu konuda iki görüş vardır.

Birincisi Urfa Şedadilerinin Selahaddin’i Eyyubi’nin Urfa'yı feth ettikten sonra, kardeşi adilin oğlu Eşref El Şedadı vali tayın ettiği dönemde. Veya en uzun süre Urfa valiliği yapan yine Selahaddin’i Eyyubi’nin bir kardeşi oğlu olan Takiyed’din Ömer zamanında geldiğini iddia eden görüş. İkinci görüş ise, Eyyubilerin Urfa'yı fethinden bir veya iki asır sonra geldikleridir.

Bilinen bir gerçek varsa Urfa Şedadilerinin en azından 600-700 yıl evvel Urfa'ya geldikleridir. Muhtemelen de Selahaddin Eyyubi ailesinin akrabalarıdır. Çünkü eski dönemler de Aşiret toplumsal yapıları bildiğim kadarıyla sonradan olduğu gibi karma farklı kökenlerden değil, ayni kökenden klandan gelmekteler idi.

Kan bağı olmayan grupları kolayca kendi içlerine almazlardı. Bu olguya yakinen tanığım. Bazı örnekler verebilirim. Şedadi aşiretinin yarısı Urfa merkez de diğer yarısı Suruç ta Suriye sınır boylarında Köylerde bulunmakta. Bazı Şedadi köylerine asırlar evvel gelmiş yerleşmiş bazı Kürt Aşireti aileleri için bile bunlar farklı aşiretendir dediklerini duymuşum.

Urfa Suruç'ta Şedadi Aşiretinden yerel tarihçi epey yaşlı Merhum Mustafa El Şekiri ile yıllar evvel bu konuyu araştırdığımda, benzer bilgileri ondan almıştım. Suruç ve civar ilçe köylerin de Şeddad Asi Ohi yaklaşık yetmiş seksen köy bulunmakta. Bazı köylerin isimlerini verebiliyorum. Bunlar, Kestunk, Perepere, Oğan, Mirzaali, Harepker, Zoncık, ve Ağacıdir.

Şedadi aşiretinin bir bölümü Suriye sınırında kaldı. Şedadi Aşireti aileleri Suruç gibi Urfa''ya asırlar evvel gelmişler. Mensubu Olduğum Ali Maksut zade ailesi sonra Şansal soyadını aldı. Yedi baba oğul Ali maksut lakabıyla devam eder. Ali maksutların bir kısmı Osmanlı ordusunda Subaylık yapmışlar. Çok yaşlı bir halam evimizde altın kılıç altın, mızrak olduğunu söylerdi. Urfa merkezde ve köylerde üç aşirete mensup o kadar çok aileler ve köyler var ki hepsini yazmak bir köşe yazısın da mümkün olmuyor. Bu nedenle isimlerini yazamadığım aileler sanırım bu mazereti anlayışla karşılar.

Yalnız sembolik olarak bir kaç aile ismi ile yetineceğim. Abdi sor lakaplı balyemezler. Hacı Müslüm, Mısicıme ailesi, Çadırcılar, Şelli ailesi, İnan ailesi ve Arısüt ailesi.  Ayrıca bir hususu Belirtmek isterim. Öncel ailesi Şedadi aşireti ile yüzyıllarca beraber birlik olmuşlar kız alıp vermişler.

Son yıllara kadar Şeddadi olarak bilinirken.  Sonra İlkel Aşiret Milliyetçiliği ile Şedadi değil diye ayrım yapılmış. Şedadi Aşireti en önemli rolünü Fransızlara karşı Urfa kurtuluş savaşın da oynamış. Urfa kurtuluş savaşını örgütleyen savaşan on ikilerin bir bölümü şeddadi dır. Ali Şelli, Halil ağa öncel, Hacı Hüseyın Öncel ise maddi yardımda bulunur ve savaşır.

Yüzlerce Şedadi aşiret mensubu Urfa merkez ve en önemlisi, Suruç Mürşitpınar'da Fransızlarla savaşıp onları etkisiz hale getirmişler. Tren yolunu kesmeleri ile gelecek askeri sevkiyatı önlemeleri olmuştur. Bu durum savaşın kaderini değiştiren Düşmanı Urfa'dan kovan kırılma noktasıdır. Ama nedense bazı araştırmacılar bu tarihi gerçeği belirtmiyor.

Urfa şedadilerinden bir çok alim ve şair yetişmiştir. Bunların bazıları, Nakşi bendi tarikatı şeyhi merhum Hacı Müslüm Hafız, Ünlü yazar Mütefekir Mehmet Akif İnan, Eski Hacı derviş hoca, Bestekar ve gazelhan Şükrü hafız Çadırcı gibi kişiler çıkmıştır.

Konuyu Kur’an Kerimin Hucurat süresi ayet 13 le bitirelim. "Ey insanlar şüphe yok ki biz sizi bir erkek ve dişiden yarattık ve birbirinizi tanımanız için sizi boylara ve kabilelere ayırdık. Allah katında en değerli olanınız O'na karşı gelmekten en çok sakınanızdır. Şüphesiz Allah hakkıyla bilendir,  hakkıyla haberdar olandır". Bu ayeti kerime ye eklenecek başka bir ifade olmaz.  

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yeniurfagazetesi.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.