Türkiye Cumhuriyeti 101. yıldır kurulmuştur. Padişahlık döneminden sonra kurulan Cumhuriyet rejimi, tek adam yönetimi olan otokratik saltanattan halk yönetimine geçişi ifade eder. Krallık ve padişahlık yönetimlerinde halkın hiç bir siyasi iradesi hakkı yoktur.
Osmanlı devletinde tüm siyasi ekonomik, sosyal haklar, padişahın, deyim yerindeyse iki dudağının arasında sayılırdı. Hiç bir merci güç tanımadan haklı haksız kararlar verebiliyordu. Kimsenin itiraz hakkı yoktu. Teorik ve bir bakıma gerektiğinde pratik olarak halkın özel mülkiyetlerini dahi müsadere etme zorla alma yetkisi vardı. Padişah zaten halka vatandaş değil kullarım diye hitap ederdi. Bir vatandaş zatı şahane ile hasbel kader gorüşebilse, ancak iki büklüm olarak Sultan'ın ayağına kapanarak ancak görüşebilirdi. Cumhuriyet öncesi kadınların hiç bir hakkı yoktu. Acı bir gerçek nüfus sayımlarına kadınlar nüfus olarak sayılmiyorlardı bile. Bunun izahı, üzülerek demek gerekirse, maalesef kadınlar insan yerine konulmuyorlardı.
Denilenin, bilinenin aksine Osmanlı devlet düzenine İslam dini düzeni denilemez. Kendimce objektif olarak dersem İslam dininde kendine özgü bir Cumhuriyet denemesi olan istişare ve müşavere denilen bir çeşit demokrasi yöntemi vardır.
Türkiye Cumhuriyeti Mustafa Kemal ve arkadaşları tarafından tek adam rejimi olan paişahlık yıkılarak kuruldu. Ilk Cumhuriyet önemli eksiklerine, önemli hatalarına rağmen teorik ve pratik olarak insanlara bazı haklar tanıdı. Hele kadınlar olması gereken insani haklarına kavuştular. iİk cumhuriyet bir anlamda kadın devrimi de sayılır. Zira hiç bir insani hakları olmayan kadınlar erkekler gibi her türlü sosyal, siyasal haklar kazandılar. Dünya'da belki ilk olarak kadınlara seçimlerde seçme ve seçilme hakkı verildi. Ayrıca bir yönetimde önem teşkil eden güçler ayrılığı olmaza bile güçler birligi yasama yargı yürütme ilk cumhuriyet döneminde getirildi. Sonuçta yasama olarak Türkiye Büyük Millet meclisi kuruldu. Yargı bağımsız sayılırdı. Yürütme, yönetim bir oligarşi bir adamın veya bir grubun elinde olsa bile insanlar kulluktan vatandaşlığa geçtiler.
Cumhuriyet, kendiliğinden ve süreç olarak demokrasiye giden yolu açmak zorunda kalacaktı. Nitekim, nispetten öyle de oldu.
İlk cumhuriyet dönemi önderleri Atatürk ve Îsnet Inönü yönetimlerinden 27 yıl sonra Türkiye Cumhuriyeti devleti 1950 yılında yapılan özgür serbest seçimle demokrasiye geçti.
Her cumhuriyet insan haklarına dayanmaz. Dünya'da yaklaşık 160 cumhuriyet adında devlet vardır. Ama bunların hepsine gerçek cumhuriyet yönetimleri demek mümkün değildir. Çünkü gerçek cumhuriyet yönetimi demek halkın egemenliği ve beli süreler için seçtigi bir meclis tarafından yönetildiği bir düzendir. Cumhuriyeti degerli ve anlamli kılan demokratik şeklidir. Başka bir deyimle demokratik cumhuriyet gerçek anlamda bir yönetim biçimidir. Zira dünya'da adı cumhuriyet olan ama demokrasi ile hak hukukla, halkın iradesinin olmadığı bir yığın ülke vardır.
Bu tür ülke yönetimleri tek adam düzenlerinden farksızdır. Dünya'da bilinen ilk cumhuriyet yönetimlerine benzer kurumlar, Roma imparatorluğu ve antik Yunanistan devletlerinde olmuştur. Zamanımızın demokrasi ve Cumhuriyet yönetimlerinin özü 1789 Fransız devriminden sonra 1792 yılinda yapılan seçimlerde gerçekleşmiştir.
Ülkemizde ilk demokrasi cumhuriyet yönetimleri birinci meşrutiyet 1876 ve ikinci meşrutiyete1908 yılinda geçiş yapılmıştır. Demokrasi denemeleri islahat ve tanzimaat fermanlariyla birlikte yaklaşık 200 yıllik bir tarihi vardir. Bu nedenle Türkiye ortadoğu coğrafyasında önemli bir modeldir. Ülkemizin sorunlari demokrasi ile çözülür. Bunu adı demokratik cumhuriyet olur. Türkiye'nin siyasi olarak en önemli meselesi olan Kürt sorunu'da demokrasi ile çözülebilir. MHP genel başkanı Devlet Bahceli'nin işaret ettiği Abdullah Öcalan Kürt meselesinin bir demokrasi sorunu olduğunu belirtiyor.
Gerçek demokrasi uygulandığı zaman, ulus devletin ayrıcalığı kalmaz. Böylece bir devlette farklı kimliklerin önemli bir kesimi ayrılmayı düşünmezler. Cumhuriyet bayramı demokratik cumhuriyet olması temmenisiyle kutlu olsun.
Anasayfa
Yazarlar
NECDET ŞANSAL
Yazı Detayı
Bu yazı 243 kez okundu.
DEMOKRATİK CUMHURİYET
Türkiye Cumhuriyeti 101. yıldır kurulmuştur. Padişahlık döneminden sonra kurulan Cumhuriyet rejimi, tek adam yönetimi olan otokratik saltanattan halk yönetimine geçişi ifade eder. Krallık ve padişahlık yönetimlerinde halkın hiç bir siyasi iradesi hakkı yoktur.
Osmanlı devletinde tüm siyasi ekonomik, sosyal haklar, padişahın, deyim yerindeyse iki dudağının arasında sayılırdı. Hiç bir merci güç tanımadan haklı haksız kararlar verebiliyordu. Kimsenin itiraz hakkı yoktu. Teorik ve bir bakıma gerektiğinde pratik olarak halkın özel mülkiyetlerini dahi müsadere etme zorla alma yetkisi vardı. Padişah zaten halka vatandaş değil kullarım diye hitap ederdi. Bir vatandaş zatı şahane ile hasbel kader gorüşebilse, ancak iki büklüm olarak Sultan'ın ayağına kapanarak ancak görüşebilirdi. Cumhuriyet öncesi kadınların hiç bir hakkı yoktu. Acı bir gerçek nüfus sayımlarına kadınlar nüfus olarak sayılmiyorlardı bile. Bunun izahı, üzülerek demek gerekirse, maalesef kadınlar insan yerine konulmuyorlardı.
Denilenin, bilinenin aksine Osmanlı devlet düzenine İslam dini düzeni denilemez. Kendimce objektif olarak dersem İslam dininde kendine özgü bir Cumhuriyet denemesi olan istişare ve müşavere denilen bir çeşit demokrasi yöntemi vardır.
Türkiye Cumhuriyeti Mustafa Kemal ve arkadaşları tarafından tek adam rejimi olan paişahlık yıkılarak kuruldu. Ilk Cumhuriyet önemli eksiklerine, önemli hatalarına rağmen teorik ve pratik olarak insanlara bazı haklar tanıdı. Hele kadınlar olması gereken insani haklarına kavuştular. iİk cumhuriyet bir anlamda kadın devrimi de sayılır. Zira hiç bir insani hakları olmayan kadınlar erkekler gibi her türlü sosyal, siyasal haklar kazandılar. Dünya'da belki ilk olarak kadınlara seçimlerde seçme ve seçilme hakkı verildi. Ayrıca bir yönetimde önem teşkil eden güçler ayrılığı olmaza bile güçler birligi yasama yargı yürütme ilk cumhuriyet döneminde getirildi. Sonuçta yasama olarak Türkiye Büyük Millet meclisi kuruldu. Yargı bağımsız sayılırdı. Yürütme, yönetim bir oligarşi bir adamın veya bir grubun elinde olsa bile insanlar kulluktan vatandaşlığa geçtiler.
Cumhuriyet, kendiliğinden ve süreç olarak demokrasiye giden yolu açmak zorunda kalacaktı. Nitekim, nispetten öyle de oldu.
İlk cumhuriyet dönemi önderleri Atatürk ve Îsnet Inönü yönetimlerinden 27 yıl sonra Türkiye Cumhuriyeti devleti 1950 yılında yapılan özgür serbest seçimle demokrasiye geçti.
Her cumhuriyet insan haklarına dayanmaz. Dünya'da yaklaşık 160 cumhuriyet adında devlet vardır. Ama bunların hepsine gerçek cumhuriyet yönetimleri demek mümkün değildir. Çünkü gerçek cumhuriyet yönetimi demek halkın egemenliği ve beli süreler için seçtigi bir meclis tarafından yönetildiği bir düzendir. Cumhuriyeti degerli ve anlamli kılan demokratik şeklidir. Başka bir deyimle demokratik cumhuriyet gerçek anlamda bir yönetim biçimidir. Zira dünya'da adı cumhuriyet olan ama demokrasi ile hak hukukla, halkın iradesinin olmadığı bir yığın ülke vardır.
Bu tür ülke yönetimleri tek adam düzenlerinden farksızdır. Dünya'da bilinen ilk cumhuriyet yönetimlerine benzer kurumlar, Roma imparatorluğu ve antik Yunanistan devletlerinde olmuştur. Zamanımızın demokrasi ve Cumhuriyet yönetimlerinin özü 1789 Fransız devriminden sonra 1792 yılinda yapılan seçimlerde gerçekleşmiştir.
Ülkemizde ilk demokrasi cumhuriyet yönetimleri birinci meşrutiyet 1876 ve ikinci meşrutiyete1908 yılinda geçiş yapılmıştır. Demokrasi denemeleri islahat ve tanzimaat fermanlariyla birlikte yaklaşık 200 yıllik bir tarihi vardir. Bu nedenle Türkiye ortadoğu coğrafyasında önemli bir modeldir. Ülkemizin sorunlari demokrasi ile çözülür. Bunu adı demokratik cumhuriyet olur. Türkiye'nin siyasi olarak en önemli meselesi olan Kürt sorunu'da demokrasi ile çözülebilir. MHP genel başkanı Devlet Bahceli'nin işaret ettiği Abdullah Öcalan Kürt meselesinin bir demokrasi sorunu olduğunu belirtiyor.
Gerçek demokrasi uygulandığı zaman, ulus devletin ayrıcalığı kalmaz. Böylece bir devlette farklı kimliklerin önemli bir kesimi ayrılmayı düşünmezler. Cumhuriyet bayramı demokratik cumhuriyet olması temmenisiyle kutlu olsun.
Ekleme
Tarihi: 30 Ekim 2024 - Çarşamba
DEMOKRATİK CUMHURİYET
Yazıya ifade bırak !
Bu yazıya hiç ifade kullanılmamış ilk ifadeyi siz kullanın.
Okuyucu Yorumları
(0)
Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.