Geçen ay bir yakınımızın vefatı dolaysıyla yeni mezarlığa gittik. Büyük bir alanda olan bu mezarlık, Urfa'nın eski belediye başkanı Ahmet Bahçivan tarafından tarihi Göbeklitepe yakınında, şehire yaklaşık 15 km uzakta kurulmuştur. Orada bir de çevresi düzenlenmiş, temiz tutulmuş özelikle Çanakale savaşında şehit olan çok sayıda Urfalı şehitlerin isimleri yazılı, çok sayıda mezar taşları dönemin Şanlıurfa Büyük Şehir Başkanı Nihat Çiftçi tarafından yaptırılmıştır.  Çanakale ve Kurtuluş savaşı şehitleri Urfa merkez ve ilçelerinden oluşuyor. Dikkat ettim Urfa ilçelerinden en çok şehit veren ilçeler, Suruç, Siverek, Birecik olmuştur. Bariz bir şekilde en az şehitler Akçakale ve Harran'dan çıkmıştır. Bundan farklı bir anlam çıkartılmasın. Sadece şehitlikte ilçeler bazında gördüğüm isimler üzerinde bir tespit yaptım. Daha nice isimleri yazılmayan belki binlerce şehitler vardır. İstiklal marşı şaiiri Mehmet Akif Ersoy'un dediği gibi adı sanı bilinmeyen binlerce kefensiz yatan vardır. Elbette bu il bu vatan hepimizin herkesindir. İnsan gerekirse yurdu için elbette savaşır, şehit olur. Bunları yazmamın, belirtmemin nedeni, batı anadoluda milliyetçi diye geçinen bazı şahısların doğulular Çanakale veya kurtuluş savaşına katılmamışlar, veya çok az sayıda katılmışlar iddialarının doğru olmadığını düzmece olduğunu.kanıtlamak içindir.  Güneş balçıkla sıvanmaz. Böyle bir savda bulunanlar önce gidip Çanakale şehitleri mezarlığına gitseler, mezartaşlarında belgeli yazıları görecekler, belki mahçup olacaklardır.  Yalnız Çanakale, kurtuluş savaşı değil, yakın bir tarih denilebilecek dönemde Bu şehadetler, devlet millet uğruna Yemen'de, Kıbrıs'ta yaşanmıştır. Daha eskilere gidersek bu köşe yazısına sığmaz tarihler vardır.  Bu satırların yazarının dedesi ve amcası Sarıkamışta, Yenende, Çanakalede yıllarca ölümüne savaşmışlardır. Dedem Osmanlı ordusunda 14 yıl cepheden cepheye savaşmıştır. Bunun sonucunda kolağası mülazım, şimdiki deyimle yüzbaşı rütbesiyle kendi memleketi Urfa'nın merkez komutanlığına atanmıştır.  Burada konu açılmışken, konu gereği tarihi bir anektodu anlatacağım: amcam Çanakale savaşında düşman kurşunuyla yaralanır. Revirde tedavisi yapılır. Orda dört tane Suruçlu Şeddadi aşiretinden akrabası ve arkadaşlarının şehit haberini alır. Yaralı halde cepheye gitmek ister. Kendisini zorla tutarlar. Günlerce üzüntü içerisinde keşke ben de arkadaşlarımla birlikte şehit olaydım diye üzülür. Bu şehadetler din sevgisi, vatan sevgisi uğruna verilmiştir. Yüzlerce yıl birlikte yaşanmışlık ruhudur. Kısaca tasvir etmek gerekirse Çanakale ruhudur. Müslüman olma ruhudur. Bu ruh sıradan değildir. Özünde, din iman birliği, kader birliği,  kardeşliktir.  Bundan bir önceki yazımda belirttiğim gibi, Türk, Kürt birliği 900 yıllarında Şeddadilerle, Selçuklularla başlamış, Osmanlı Padişahı Yavuz Selimle devam etmiştir. Bir görüş belirtirsem, bu birliktelikte Kürtler genelde almadan vermek istemişlerdir. Bugünü bilmek için dünü bilmek gerekir. Tarihi bilinci olan, tarihi iyice okuyan, objektif yorum yapan, bunu anlar, teyid eder. Tarihte bu anlamda belki bir istisna  olkarak Zengi Türk devleti hükümdarı İmameddin Zengi ile Selahaddin Eyyübi'nin babası Eyyüp ve amcası Şêrguh aralarındaki dostluk çıkarsız mertçe bir kardeşlik olmuştur. Bu samimi ilişki İmameddin'den sonra hükümdar olan oğlu  Nureddin Zengi ile yine Eyyüb'ün oğlu Selahaddin Eyyübi arasında devam etmiştir. Bu birliktelik Kudüs zaferini getirmiştir. Keşke günümüzde de böyle samimi bir dostluk ve ilişki olsa her şey çok güzel olurdu. Kimse bir yere çekmesin. Bu yazıyı Türkmen ve Kürt şaiiri Ahmet Arifi'in "Hasretinden prangalar eskittim" şiririnden bir mısra ile bitirmek isterim. Şöýle der ünlü şair "Ben isterim dostluk ta düşmanlık ta mertçe olsun." Böyle olursa sorunsuz bir yaşam olmasa da az sorunlu bir yaşam olur. Bu da yeterdir.